Szpiczak mnogi

Opis schorzenia

Szpiczak mnogi (szpiczak plazmocytowy) jest nowotworem złośliwym układu krwiotwórczego. Wywodzi się z dojrzałych komórek układu odpornościowego nazywanych plazmocytami. Choroba charakteryzuje się postępującym rozprzestrzenianiem się zmienionych nowotworowo plazmocytów w szpiku kostnym. Dochodzi do osłabienia struktury kości, zwłaszcza kręgosłupa, żeber, mostka, miednicy i czaszki. Obok inwalidztwa związanego z uszkodzeniem kości, następstwem rozwoju choroby jest osłabienie czynności krwiotwórczej szpiku, uszkodzenie nerek i skłonność do zakażeń. Szpiczak mnogi stanowi około 1% wszystkich nowotworów złośliwych i 14% rozrostów układu krwiotwórczego. Jest to choroba wieku starszego. Wiek przy rozpoznaniu wynosi najczęściej około 70 lat, a tylko 4% chorych ma poniżej 40 lat. Zazwyczaj u pacjenta nie udaje się wskazać czynnika odpowiedzialnego za zachorowanie na szpiczaka. Ponowne występowanie tej samej choroby w rodzinie jest rzadkie i nie daje się przewidzieć. Postaci kliniczne szpiczaka mnogiego:

• postać objawowa:
  • choroba rozsiana w organizmie:
    • szpiczak mnogi wydzielający typu IgG lub IgA – postać najczęstsza, z podwyższonym stężeniem białka całkowitego we krwi i z obecnością typowego białka monoklonalnego IgG albo IgA;
    • szpiczak mnogi typu choroby łańcuchów lekkich – ok. 1/5 chorych – białko monoklonalne typu łańcuchów lekkich może być trudno wykrywalne lub niewidoczne w zwykłych badaniach krwi
    • szpiczak mnogi niewydzielający – rzadka postać trudna do diagnostyki z powodu braku białka monoklonalnego we krwi i moczu;
    • białaczka plazmatycznokomórkowa – rzadka postać choroby z obecnością licznych nowotworowych plazmocytów w rozmazie krwi obwodowej,
  • choroba ograniczona do pojedynczego miejsca
    • pojedynczy guz plazmocytowy kości lub pozakostny, tzw. plazmocytoma (plazmocytoma solitare) – nie stwierdza się obecności komórek nowotworowych w szpiku i uszkodzeń kości poza obrębem pierwotnego guza;
• postać bezobjawowa
  • • szpiczak „tlący się” – szpiczak we wczesnym, bezobjawowym stadium klinicznym, wykrywany zwykle przypadkowo po stwierdzeniu białka monoklonalnego w badaniach krwi lub moczu wykonywanych z innych powodów (np. badania profilaktyczne)

Objawy/dolegliwości

Szpiczak jest chorobą o objawach rozwijających się na przestrzeni miesięcy do kilku lat:

• nieprawidłowe białko we krwi i moczu, określane jako białko monoklonalne,
• przewlekłe, nasilające się i oporne na leczenie bóle kostne, zwłaszcza w obrębie kręgosłupa,
• skłonność do złamań przy niewielkim obciążeniu lub urazie,
• uszkodzenie nerek,
• niedokrwistość,
• zwiększenie stężenia wapnia we krwi,
• postępujące pogorszenie stanu ogólnego.

Badania w zakresie obszaru