Czerniak

Opis schorzenia

Czerniak złośliwy (łac. melanoma malignum) jest nowotworem wywodzącym się z komórek barwnikowych - melanocytów, które rozwijają się z tkanki nerwowej powłok. Stanowi około 2% wszystkich zachorowań na nowotwory. Najczęstszym punktem wyjścia czerniaka jest skóra, ale może on powstawać także w obrębie błon śluzowych przewodu pokarmowego lub w gałce ocznej. Czerniak jest nowotworem o wysokim stopniu złośliwości. Może dawać przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych, a także przerzuty odległe, najczęściej do płuc i mózgu. Czerniak jest nowotworem wyleczalnym we wczesnym stadium rozwoju. Przeżycie w czerniaku o grubości do 0,8 mm jest bliskie 100%. Warunkiem wyleczalności jest wczesne wykrycie nowotworu i jego szybkie wycięcie.

Profilaktyka

Profilaktyka czerniaka powinna być zarówno pierwotna (poprawa świadomości społeczeństwa w zakresie konieczności badania znamion i wyleczalności czerniaka we wczesnych stopniach zaawansowania) oraz wtórna, obejmująca czynne badania lekarskie. Istotnym elementem profilaktyki jest wycięcie znamion budzących wątpliwość diagnostyczną. Działania te są niezwykle ważne ze względu na, z jednej strony, dobre rokowanie we wczesnym czerniaku i, z drugiej, na niezadowalające wyniki leczenia uzupełniającego w czerniaku zawansowanym (chemioterapia, immunoterapia). U kobiet czerniak najczęściej umiejscowiony jest na kończynach, w przypadku mężczyzn najczęstszym umiejscowieniem czerniaka jest tułów.

Czynniki ryzyka

Do czynników ryzyka powstania czerniaka należą:

• „fenotyp nordycki” (jasna karnacja skóry, jasne lub rude włosy, niebieskie tęczówki). Z fenotypem tym wiążą się oparzenia słoneczne i uszkodzenia skóry pod wpływem promieni słonecznych i promieniowania UV,
• skłonność do oparzeń słonecznych (a także oparzenia słoneczne w młodym wieku),
• zespół znamion dysplastycznych,
• występowanie tzw. plam soczewicowatych,
• zachorowania na czerniaka w rodzinie.

Objawy/dolegliwości

Zmiany dotyczące istniejących znamion:

• zgrubienie
• zaczerwienienie wokół znamienia
• swędzenie
• krwawienie
• powiększenie
• zmiany zabarwienia
• zmiana kształtu

Badania w zakresie obszaru