Zawał mięśnia sercowego

Opis schorzenia

Zawał mięśnia sercowego to stan, w którym do mięśnia sercowego nie dopływa tętnicami wieńcowymi wystarczająca ilość krwi, co powoduje jego martwicę.

Początkowo w wyniku niedokrwienia komórki mięśnia sercowego (kardiomiocyty) przestają się prawidłowo kurczyć. Następnie się rozpadają, w wyniku czego znajdujące się w nich substancje przedostają się do krwi. Przykładem takiej substancji jest troponina, którą wykrywa się we krwi pacjenta z zawałem serca. W miejsce martwych kardiomiocytów z czasem pojawia się blizna.

Istnieje kilka rodzajów zawału serca, które określa się także mianem ostrych zespołów wieńcowych (OZW). Na podstawie zapisu badania EKG wyróżnia się:

zawał serca bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI) - zawał, podczas którego w zapisie EKG nie widać charakterystycznego uniesienia odcinka ST
ostry zespół wieńcowy z uniesieniem odcinka ST (STEMI) – zawał serca, w którym widoczne jest w zapisie EKG charakterystyczne uniesienie odcinka ST.

Zawał serca jest zwykle skutkiem pęknięcia blaszki miażdżycowej w tętnicy wieńcowej, czyli naczyniu doprowadzającym krew do serca. Gdy blaszka pęka, tworzy się wokół niej skrzeplina (złożona z płytek krwi i włóknika). Zamyka ona naczynie wieńcowe i całkowicie blokuje napływ krwi do mięśnia sercowego. Czasem do zawału serca dochodzi, gdy blaszka miażdżycowa nie pęka, ale rosnąc przez długi czas, doprowadza do dużego zwężenia naczynia.

Rzadziej zawał może być konsekwencją niedokrwienia mięśnia sercowego w następstwie dysproporcji między zaopatrzeniem a zapotrzebowaniem mięśnia sercowego na tlen. Może to być wywołane m.in. arytmią, nadciśnieniem tętniczym, hipotensją, niedokrwistością, skurczem tętnicy wieńcowej, rozwarstwieniem ściany tętnicy wieńcowej.

Im dłużej tętnica jest zamknięta, tym większy obszar mięśnia sercowego umiera. Dlatego im wcześniej rozpocznie się leczenie mające na celu otwarcie tętnicy wieńcowej, tym większa szansa na uratowanie mięśnia sercowego. Zwykle po 3–6 godzinach umiera cały obszar mięśnia sercowego zaopatrywany przez zamkniętą tętnicę wieńcową. Wówczas zmiany te są nieodwracalne, mimo zastosowania nowoczesnych metod leczenia.

Objawy/dolegliwości

Głównym objawem zawału serca jest ból w klatce piersiowej:

zwykle bardzo silny, piekący, dławiący, gniotący lub ściskający, rzadziej ostry, kłujący,
typowo zlokalizowany za mostkiem, odczuwany na większym obszarze – pacjent często wskazuje miejsce bólu przez przyłożenie pięści do mostka
na ogół trwa >20 min i stopniowo narasta
u 10–20% chorych promieniuje do żuchwy, lewego barku lub lewego ramienia (i dalej zwykle wzdłuż nerwu łokciowego do nadgarstka i palców ręki) albo do górnej części brzucha nadbrzusza, rzadko do pleców (wtedy do okolicy międzyłopatkowej)
natężenie bólu nie zależy od fazy oddychania (przy wdechu i wydechu ból jest podobny) ani pozycji ciała
nie zmniejsza się po przyjęciu nitrogliceryny podjęzykowo (u osób, które mają nitroglicerynę przepisaną przez lekarza)

U osób w starszym wieku (zwłaszcza u kobiet) lub chorujących na cukrzycę ból może być mniej charakterystyczny albo nie występuje wcale.

Ponadto może występować:

duszność – najczęściej u osób w podeszłym wieku lub z rozległym zawałem serca, niekiedy towarzyszy jej kaszel z odkrztuszaniem (w skrajnych przypadkach obrzęku płuc – pienista, różowo podbarwiona plwocina)
osłabienie
zawroty głowy, stan przedomdleniowy lub omdlenie
kołatanie serca
ból w górnej części brzucha na środku lub po prawej stronie, z towarzyszącymi nudnościami, a nawet wymiotami – może być jedyną dolegliwością
niepokój lub lęk, strach przed zbliżającą się śmiercią – zwłaszcza u chorych z silnym bólem w klatce piersiowej.

Mogą występować także niecharakterystyczne objawy, takie jak:

stan podgorączkowy (rzadziej gorączka),
bladość,
poty,
przyśpieszenie rytmu serca i tętna
rzadziej zwolnienie rytmu serca.

Badania w zakresie obszaru

Wieloośrodkowe, podwójnie zaślepione, randomizowane, kontrolowane placebo badanie prowadzone w grupach równoległych, oceniające skuteczność i bezpieczeństwo samodzielnie podawanego przez pacjenta drogą podskórną selatogrelu w zapobieganiu śmiertelności ogólnej i leczeniu ostrego zawału mięśnia sercowego u pacjentów z niedawno przebytym ostrym zawałem mięśnia sercowego

W tym badaniu randomizowani będą pacjenci niedawno wypisani ze szpitala z potwierdzoną diagnozą ostrego zawału mięśnia sercowego typu 1 (Thygesen i in. 2018) i posiadający dodatkowe czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego. Celem tego badania jest ocena skuteczności klinicznej selatogrelu podczas samodzielnego podawania po wystąpieniu objawów sugerujących ostry zawał mięśnia sercowego (AMI) u uczestników zagrożonych nawrotem ostrego zawału […]

Aktywne