Rak gruczołu krokowego to nowotwór złośliwy rozwijający się w gruczole krokowym (inaczej w sterczu albo prostacie). Gruczoł krokowy znajduje się w miednicy u mężczyzn, nieco poniżej pęcherza moczowego, do przodu od odbytnicy i otacza cewkę moczową.
Rak gruczołu krokowego występuje bardzo często. Szacuje się, że jest obecnie drugim pod względem częstości nowotworem złośliwym rozpoznawanym u mężczyzn w Polsce i ustępuje jedynie rakowi płuca.
Większość (95%) nowotworów złośliwych gruczołu krokowego to tzw. gruczolakoraki (raki gruczołowe). W sterczu mogą się rozwijać również inne nowotwory złośliwe, np.: mięsaki, raki z nabłonka przejściowego odcinka cewkowego stercza.
W gruczole krokowym często występuje niezłośliwy nowotwór – gruczolak stercza.
Dokładne przyczyny rozwoju raka gruczołu krokowego nie są znane. Wiadomo, że występowanie tego rodzaju nowotworu wiąże się przede wszystkim ze starszym wiekiem oraz czynnikami genetycznymi (np. w rodzinach, w których występuje mutacja genu BRCA, związana z większym ryzykiem zachorowania przez kobiety na raka piersi i raka jajnika, a u mężczyzn na raka stercza).
Rak gruczołu krokowego zwykle przez długi czas rozwija się w sposób bezobjawowy albo powoduje jedynie nieznaczne objawy przypominające dolegliwości typowe dla łagodnego rozrostu gruczołu krokowego:
W miarę powiększania się guza może dochodzić do zastoju moczu w pęcherzu, a następnie nawet do wodonercza i niewydolności nerek.
Gruczolakorak stercza, jak każdy nowotwór złośliwy, może tworzyć przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych (najczęściej zajmuje charakterystyczne grupy węzłów chłonnych w miednicy) oraz do odległych narządów (cechą charakterystyczną tego nowotworu jest tworzenie przerzutów do kości; rzadziej przerzuty do płuc, mózgu i wątroby).
W przypadkach zaawansowanych do najczęściej występujących objawów należą: